Surfen op het Internet leidt vaak tot onverwachte ontdekkingen. Dat gebeurde ook toen ik aan het experimenteren was met de vijftig jaar oude, beroemde spanningsregelaar µA723 van Fairchild Linear Integrated Circuits. Een bekende zoekmachine gaf me een link naar een pagina over goede ontwerpgewoonten voor de µA723, waar ik aan het eind een link vond naar een video over een “beroemd Elektor-ontwerp met een fout erin”. U zult begrijpen dat dat mijn aandacht trok.

De ontwerper van de µA723 heeft zijn werk goed gedaan...

De schakeling waar ik het over heb, werd gepubliceerd in de Halfgeleidergids van 1978, het juli/augustusnummer van Elektuur. De video verscheen meer dan veertig jaar later in mei 2019. De titel Fawlty Powers :-) is goed gevonden en zegt wel iets over de indrukwekkende eigenschappen van de µA723: een ingangsspanningsbereik tot 40 V, lijn- en lastregeling van 0,02% respectievelijk 0,03% en een temperatuurcoëfficiënt van maar 0,002 %/°C (dat is 20 ppm/°C).

Deze chip is ontworpen aan het eind van de jaren zestig van de vorige eeuw, toen de Beatles kwamen met hun White Album, maar had specificaties die vergelijkbaar zijn met veel moderne lineaire spanningsregelaars. De chip wordt nog steeds vermeld in de catalogus van Texas Instruments in zijn metalen (TO-100) behuizing. (Er zijn ook andere versies verkrijgbaar.) Hoewel beweerd wordt dat de chip nog steeds in productie is, vraag je je toch af, of het hier niet gaat om New Old Stock (NOS) dat iemand heeft gevonden bij het opruimen van een vergeten magazijn nadat National Fairchild had overgenomen in 1987.

... maar Elektor niet.

Het artikel beschrijft een truc om de µA723 een variabele spanning tot 0 V te leveren, iets dat hij normaal gesproken niet kan. De video bespreekt in detail wat er fout is aan het ontwerp van Elektor en komt met de conclusie dat de gepresenteerde labvoeding niet de uitstekende lijn- en lastregeling heeft die in het artikel wordt beloofd.
 

Ik ben online op zoek gegaan naar dit artikel uit 1978. Dankzij mensen die alles scannen en uploaden wat er ooit maar is gedrukt, is het gemakkelijk te vinden. Google gaf me als eerste de Nederlandse versie van het artikel. Tot mijn verrassing werd daarin helemaal niet gesproken over een labvoeding en er waren ook geen beweringen over bijzonder goede prestaties. Er werd zelfs vermeld dat de rimpelspanning van 10 mV te wensen overliet. (Er stond trouwens niets in over de temperatuurstabiliteit.)

Bij het vertalen verloren gegaan

Nou weet ik wel iets over het productieproces bij Elektor, dus ik vermoed dat originele artikel in het Nederlands was geschreven en daarna naar het Engels was vertaald. Bij het vertalen verdwijnen niet alleen dingen; soms verschijnen er ook hele alinea’s uit het niets. En dat lijkt hier ook gebeurd te zijn. De Engelse tekst bevat ongeveer 50% van de Nederlandse tekst, maar iemand heeft het begin en einde vervangen door iets anders. Waarschijnlijk om de opgesmukte vertaling aan te passen aan de beschikbare ruimte voor het artikel, is een belangrijk detail weggevallen: bij de instelprocedure voor P1 moet een tijdelijke belastingsweerstand van 1 kΩ, 1 W worden aangesloten op de uitgang van de voeding.

Niet te geloven

Vijftig jaar na de introductie van een IC zit ik een correctie te publiceren voor een (slechte) vertaling van een artikel van veertig jaar geleden over dat IC. En dat allemaal omdat iemand het heeft gescand en online gezet waar het werd opgemerkt en besproken in forums, wat voor weer iemand anders aanleiding was om vele uren te besteden aan het opnemen en bewerken van een videomontage van twintig minuten, alleen maar om aan te tonen dat in het artikel ten onrechte het woord “excellent” werd gebruikt. En nu weet u het ook (het spijt me).

Kan iemand alsjeblieft het Internet uitzetten?