Voor vele vooral technisch georiënteerde generatiegenoten lijkt dit waarschijnlijk maar een bijzaak: de explosie van de papierprijzen. Maar omdat papier op de een of andere manier overal wel een rol speelt gaat die stijging ons toch echt allemaal aan. Vooral ook uitgevers en klanten van kranten en tijdschriften kan deze ontwikkeling niet onberoerd laten.
Men zou dit snel kunnen uitleggen met "Aha, er is niet alleen schaarste aan chips!" of afdoen met "De opspelende inflatie heeft ook effect op de papiermarkt!", maar er is meer aan de hand. Allereerst: in Midden-Europa en andere geïndustrialiseerde landen dekt de productie van de grondstoffen van papier (oud papier, pulp, enz) niet de vraag. Al geruime tijd betekent dit dat papier of papiergrondstoffen in belangrijke mate moeten worden geïmporteerd. Dit creëert dan afhankelijkheden die in deze tijden van stagnatie in de wereldwijde logistiek, qua toelevering- en productievolumes, makkelijk leidt tot schaarste en de daaruit onvermijdelijke prijsstijgingen.
Kostenexplosie
Al meer dan een jaar zie je steeds meer signalen dat er een kostenexplosie dreigt in de papiersector. Op internetsites verschijnen koppen als "De pandemie zorgt ervoor dat de papierprijzen stijgen", waarbij te lezen is dat al in maart 2021 veel papierleveranciers hun prijzen met maximaal 20% zullen verhogen. En dit lijkt nog maar het begin.
De ontwikkeling van de groothandelsprijzen voor oud papier in de eerste drie maanden van 2021 (2015 = 100%). Bron: Statistisches Bundesamt (Destatis) 2022.
Volgens de duitse evenknie van het Centrale Bureau voor de Statistiek (Destatis) is, zoals de grafiek aangeeft, de prijs van oud papier van januari tot september 2021 bijna verdubbeld en steeg de prijs van pulp in dezelfde periode met ongeveer 50%. En dit nadat de prijzen in de jaren daarvoor vrij stabiel waren gebleven. Sindsdien zijn er nog een paar maanden bijgekomen met verdere stevige prijsverhogingen. Deze hebben bijvoorbeeld een sterke impact op de kosten van verpakkingsmateriaal. Maar ook op de prijs van papier voor drukwerk steeg met bijna 20% (slechts licht getemperd door de daling van de vraag hiernaar met ongeveer -23% in de afgelopen 10 jaar).
Andere prijsopdrijvers
Het is ook relevant te constateren dat bijvoorbeeld in Duitsland de meerderheid van de papierproducten afkomstig is uit ‘houtexporterende landen’ zoals Brazilië (aandeel = 22,9%), Zweden (aandeel = 18,3%) of Finland (aandeel = 14,3%). En die markt is ook gespannen ondanks én door de coronacrisis. Al in 2020 werd ruim 75% meer papier naar Azië geëxporteerd dan het jaar ervoor. Indien materiaaltekorten zich dan op één lokaal punt openbaren dan zijn de effecten al snel wereldwijd. Zo zijn sinds het begin van het jaar, volgens Le Monde diplomatique ongeveer 2.200 werknemers in de Finse papierindustrie in staking. Deze staking zou aanvankelijk tot 19 februari van dit jaar duren maar werd begin februari voorlopig nog weer met drie weken verlengd tot 12 maart. Zelfs als hiermee slechts een klein deel van de wereldwijde productie wordt verlamd is het niet moeilijk in te schatten wat dit betekent voor de prijzen. Want zelfs nog zonder de gevolgen van deze staking was er alleen al voor het eerste kwartaal reeds een stijging voorzien van de Europese drukwerkkosten met 50 tot 70% ten opzichte van het voorgaande jaar.
Effecten
Men hoeft niet eens in een glazen bol te kijken om te kunnen voorspellen dat de papierprijzen in de loop van dit jaar sterk zullen blijven stijgen, alleen al vanwege die Finse staking. Dit treft dan ook dié takken van de industrie die in eerste instantie weinig met papier te maken lijken te hebben, maar niet zonder verpakking, gedrukte instructies of pulpfilters e.d. kunnen. De papierprijzen zullen daarom de huidige inflatieontwikkeling blijven opdrijven. Vooral de uitgevers die gedrukte media uitbrengen, zullen uiteraard worden getroffen door de prijsstijgingen voor papier. Overduidelijk zullen hun fysieke producten zoals gedrukte boeken, tijdschriften en kranten steeds duurder worden ten opzichte vergelijkbare producten via online verkoopkanalen. Want naar alle waarschijnlijkheid zullen uitgevers de immense kostenstijgingen zelf niet kunnen opvangen en derhalve ook hun prijzen voor gedrukte producten moeten gaan aanpassen.
