Transitie biedt kans op energie-democratie
De meest genoemde reden voor de transitie naar hernieuwbare energiesystemen is klimaatverandering. Dat is ook wel terecht, de meeste mensen zijn voorstander van een leefbare planeet. Maar de energietransitie biedt ook een unieke kans die minder vaak besproken wordt: het democratiseren van de energievoorziening.
De meest genoemde reden voor de transitie naar hernieuwbare energiesystemen is klimaatverandering. Dat is ook wel terecht, de meeste mensen zijn voorstander van een leefbare planeet. Maar de energietransitie biedt ook een unieke kans die minder vaak besproken wordt: het democratiseren van de energievoorziening.
Die kans doet zich nu voor omdat er een verschuiving plaatsvindt van brandstoffen naar hernieuwbare energietechnologie. Fossiele brandstoffen zijn schaars. Technologie, daarentegen, kan je eindeloos reproduceren.
De controle over die schaarse grondstoffen is geconcentreerd in enkele landen – zoals Saoedi-Arabië, Rusland en Amerika – en bedrijven als Shell, Exxon en Gazprom. Omdat energie het levensbloed van de economie is, hebben die partijen daardoor een enorme macht op het wereldtoneel.
In een systeem gebaseerd op hernieuwbare energie ontstaat een andere dynamiek. De techniek is vrij beschikbaar. Elk land kan onafhankelijk besluiten windmolentjes te bouwen en de daken te bedekken met zonnepanelen. Daardoor ontstaat een gedecentraliseerde energievoorziening zonder extreme machtsconcentraties.
Hernieuwbare energie leent zich ook bij uitstek om op kleinere schaal energie-onafhankelijk te worden. Een deel van de energietransitie wordt gedreven door steden en gemeenten die er aan werken om zelfvoorzienend te worden met duurzame energie. Naast de ecologische voordelen heeft dit ook economische redenen. In plaats van elektriciteit in te kopen bij een gezichtsloze multinational, gaat het geld naar lokale coöperaties en bedrijfjes. Zo blijft het geld in de gemeenschap en wordt de werkgelegenheid gestimuleerd.
Het democratiseren van de energievoorziening is geen makkelijke opgave. Maar dat het mogelijk is tonen twee koplopers in de energietransitie: Duitsland en Denemarken. Bijna de helft van de Duitse duurzame elektriciteitscapaciteit is in handen van burgers. In Denemarken hebben meer dan 100 coöperaties drie kwart van de windturbines in eigendom.*
* Cijfers uit 2013
Beeld: De NGO Black Rock Solar installeerde zonnepanelen bij de Rainshadow Community Charter High School in Reno, Nevada. Foto door Black Rock Solar. CC BY 2.0 licentie.
Die kans doet zich nu voor omdat er een verschuiving plaatsvindt van brandstoffen naar hernieuwbare energietechnologie. Fossiele brandstoffen zijn schaars. Technologie, daarentegen, kan je eindeloos reproduceren.
De controle over die schaarse grondstoffen is geconcentreerd in enkele landen – zoals Saoedi-Arabië, Rusland en Amerika – en bedrijven als Shell, Exxon en Gazprom. Omdat energie het levensbloed van de economie is, hebben die partijen daardoor een enorme macht op het wereldtoneel.
In een systeem gebaseerd op hernieuwbare energie ontstaat een andere dynamiek. De techniek is vrij beschikbaar. Elk land kan onafhankelijk besluiten windmolentjes te bouwen en de daken te bedekken met zonnepanelen. Daardoor ontstaat een gedecentraliseerde energievoorziening zonder extreme machtsconcentraties.
Hernieuwbare energie leent zich ook bij uitstek om op kleinere schaal energie-onafhankelijk te worden. Een deel van de energietransitie wordt gedreven door steden en gemeenten die er aan werken om zelfvoorzienend te worden met duurzame energie. Naast de ecologische voordelen heeft dit ook economische redenen. In plaats van elektriciteit in te kopen bij een gezichtsloze multinational, gaat het geld naar lokale coöperaties en bedrijfjes. Zo blijft het geld in de gemeenschap en wordt de werkgelegenheid gestimuleerd.
Het democratiseren van de energievoorziening is geen makkelijke opgave. Maar dat het mogelijk is tonen twee koplopers in de energietransitie: Duitsland en Denemarken. Bijna de helft van de Duitse duurzame elektriciteitscapaciteit is in handen van burgers. In Denemarken hebben meer dan 100 coöperaties drie kwart van de windturbines in eigendom.*
* Cijfers uit 2013
Beeld: De NGO Black Rock Solar installeerde zonnepanelen bij de Rainshadow Community Charter High School in Reno, Nevada. Foto door Black Rock Solar. CC BY 2.0 licentie.
