Elektronische metronoom

idee: Elex-team

Met die ‘dubbele tik’ bedoelen we dat die mechanische metronomen geen steriel tik-tik-tik produceren, maar veeleer in de stijl van een ouderwets slingeruurwerk een tik-tok-tik-tok, wat voor veel musici aangenamer klinkt. Het aardige van onze schakeling is dat hier het volume van de ‘tik’ en van de ‘tok’ afzonderlijk kan worden ingesteld.

Het hart van de schakeling (figuur 1) wordt gevormd door een blokgolfgenerator rond twee CMOS-NAND-poorten uit een 4011-IC (N1 en N2). De frequentie van de geproduceerde blokgolf kan worden ingesteld met potentiometer P1.

 
Figuur 1.
Vanaf de uitgang van de generator (pen 3 van N2) doorloopt de blokgolf (die overigens een duty cycle van 50% heeft) drie paden. Als eerste wordt de blokgolf door N4 geïnverteerd, door C4/R4 gedifferentieerd en tenslotte met behulp van T3 en LED D4 zichtbaar gemaakt.

Ten tweede doorloopt de blokgolf inverter N3 en differentiator C2/R2 om zo via volume-potmeter P2 op de basis van de discreet opgebouwde Darlington T1/T2 terecht te komen. Deze transistorcombinatie zorgt voor een zeer forse versterking van de gedifferentieerde puls, met als resultaat een zeer luide ‘tik’ uit de luidspreker.

En ten derde doorloopt de blokgolf zonder invertering een derde differentiator en wordt dan via potmeter P3 op de basis van T2 gezet. Omdat dit signaal (de ‘tok’) slechts door één transistor wordt versterkt en niet door de complete Darlingtoncombinatie, klinkt deze ‘bij-tok’ veel minder luid dan de ‘hoofd-tik’: TIK-tok-TIK-tok-...

De opbouw van deze schakeling op een stuk gaatjesprint zal geen problemen opleveren; gebruik voor het 4011-IC een voetje en behandel het IC voorzichtig: CMOS-IC’s zijn weliswaar niet extreem kwetsbaar, maar toch gevoeliger voor elektrostatische ontladingen dan ‘normale’ halfgeleiders...