Plaaggeest

idee: Elex-team

Stelt u zich voor – u ligt behaaglijk in bed, hebt het licht uitgedaan en wacht op een retourtje dromenland. En dan: piep... piep... piep... Welke onverlaat piept daar? Een muis of een krekel of...? Licht aan dus – maar dan is het weer stil. Niets te zien, niets te vinden, dus licht weer uit. En dan begint na enige tijd dat ellendige gepiep opnieuw...

Dit is het scenario van onze elektronische plaaggeest: een elektronische krekel die dank zij een lichtgevoelig element alleen in het donker actief wordt; zodra het slachtoffer het licht aandoet, zwijgt hij in alle talen. Het schema is de eenvoud zelve: zie figuur 1.
 

Figuur 1.

Lichtgevoelige weerstand R11 vormt samen met potmeter P1 een lichtafhankelijke spanningsdeler. Bij belichting is de weerstand van R11 gering en de spanning op het knooppunt van R11 en P1 hoog – en dat betekent dat de spanning op de uitgang van de met N1 en N2 opgebouwde Schmitt-trigger hoog is. Transistor T1 is doorgeschakeld en de spanning over condensator C1 is nagenoeg 0 V. De spanning op de uitgang van de tweede Schmitt-trigger (N3/N4) is dan laag. De toongenerator rond IC2 (de ‘gouwe ouwe’ 555) is niet actief via de (actief lage) reset-ingang pen 4.

Nu gaat het licht uit, en de pret begint. De spanning op het knooppunt van R11 en P1 loopt op en op een gegeven moment klapt Schmitt-trigger N1/N2 om. De uitgang wordt laag en T1 gaat sperren. Na enige tijd (afhankelijk van de waarde van C1) zal de spanning op het knooppunt van R5 en C1 hoog genoeg zijn om Schmitt-trigger N3/N4 te doen omklappen, en wordt de 555 vrijgegeven.

Met de waarde van R8 kan het piep-volume worden geregeld (minimum is 100 Ω), en met P1 kan de lichtgevoeligheid van de schakeling worden ingesteld.

Disclaimer: het gebruik van deze elektronische plaaggeest geschiedt geheel op eigen risico. Elektor accepteert geen verantwoording voor blauwe ogen en dergelijke...