idee: Elex-team

Vestzak-synthesizer (1)

Om teleurstellingen bij voorbaat te voorkomen: nee, we beschrijven hier geen professionele synthesizer voor zelfbouw – zoiets valt mijlenver buiten het kader van deze reeks. Het gaat ons hier om een kleine schakeling (vandaar het ‘vestzak’ in de titel) die het werkingsprincipe verduidelijkt, en die als inspiratie kan dienen voor eigen ontwikkelingen.

Laten we beginnen met het blokschema – in de volgende aflevering zullen we dat in ‘echte’ elektronica vertalen. In onderstaande figuur ziet u uit welke functionele delen onze synthesizer is opgebouwd.
 


Het hart van de synthesizer (van elke synthesizer) wordt gevormd door een spanningsgestuurde oscillator (Voltage Controlled Oscillator, VCO), die een frequentie produceert die afhankelijk is van de aangelegde stuurspanning. Deze stuurspanningen natuurlijk moeten precies worden afgeregeld, om te voorkomen dat onze synthesizer vals klinkt!

De stuurspanningen worden geleverd door het blokje ‘toonregister’: 13 spanningen in totaal, achtereenvolgens C-Cis-D-Dis-E-F-Fis-G-Gis-A-Ais-B-C'. Het uitgangssignaal van de VCO wordt dan gesplitst: de ene tak levert de frequenties (tonen) van het hoogste octaaf; dit signaal gaat rechtstreeks naar de mengtrap. De andere tak gaat naar en binaire deler die de frequentie door 2, 4, 8 en 16 deelt (de ‘suboctaven’) die vervolgens ook naar de mengtrap gaan.

Die mengtrap bestaat uit schakelaars en potmeters, waarmee de signalen van de VCO en deler naar believen met elkaar kunnen worden gemengd om zo interessante klankeffecten te verkrijgen. Het uitgangssignaal van de deler tenslotte gaat naar een audioversterker (die geen deel uitmaakt van dit project) die voor een krachtige ‘sound’ zorgt.

Nog even terugkomend op het blokschema: u vraagt zich wellicht af wat dat rare ding tussen VCO en toonregister is. Welnu: niet iedereen zal een bruikbaar (sloop)toetsenbord bij de hand hebben, en de zelfbouw daarvan is ook niet eenvoudig. Ons ‘toetsenbord’ bestaat daarom uit stukjes metaal of printplaat die met een meetpen of sonde in de juiste volgorde en in het correcte tempo worden aangetipt...

Wordt vervolgd!