Eenvoudige triac/thyristor-tester

idee: Hans-Norbert Gerbig (Duitsland)

Wie voor het schakelen van stromen geen elektromechanisch relais wil gebruiken (zie aflevering 3 van deze reeks) kan een halfgeleider-alternatief toepassen; wanneer het om kleine signalen gaat kan dat een gewone transistor zijn, en grotere gelijkspanningen en -stromen kunnen prima met een (dikke) MOSFET worden geschakeld zoals geschetst in aflevering 2.

Een elegante oplossing wordt echter geboden door de tegenwoordig wat in het vergeetboek geraakte thyristoren en triacs. Je kunt een thyristor beschouwen als een diode die met een puls op de gate-aansluiting gaat geleiden; zo’n thyristor geleidt echter slechts in één richting (zoals het een fatsoenlijke diode betaamt). Een triac kan worden beschouwd als twee parallel geschakelde thyristoren in één behuizing, en is daarom geschikt voor wisselstromen.

Tester

Goed, je hebt zo’n onderdeel voor je liggen, maar voordat je ’m gaat gebruiken, wil je natuurlijk graag eerst weten of hij nog goed is – zeker wanneer hij uit een afgeschreven schakeling is gesloopt (hergebruik is milieuvriendelijk!). En misschien weet je ook niet helemaal zeker of het een triac of een thyristor betreft... In beide gevallen kan de schakeling van figuur 1 goed van pas komen.

 
Figuur 1
Nou ja – schakeling is een groot woord voor twee schakelaars, een weerstand en een duo-LED (rood/groen). Het gebruik is niet lastig: wanneer in de getekende stand van de dubbelpolige schakelaar (schuif- of wipschakelaar) een triac of thyristor wordt aangesloten en op de test-drukknop wordt gedrukt, zal de LED rood oplichten. Wanneer de schakelaar in de andere stand wordt gezet, zal bij een triac de LED groen oplichten als op test wordt gedrukt; bij een thyristor blijft de LED donker.

Met deze tester kunnen ook PUT’s worden getest (Programmable Unijunction Transistor). Met de schakelaar in de stand ‘triac’ (zoals in de figuur getekend) blijft de LED donker bij een druk op de testknop; met de schakelaar in de andere stand zal de LED groen oplichten.

Opmerking: de tester kan met 9 V worden gevoed of met 3 V. In het eerste geval heeft de weerstand (die geen andere functie heeft dan de stroom binnen de perken te houden) een waarde van 1,2 kΩ, in het tweede geval 180 Ω.

Simpel? Simpel!

Oproep

Heb je zelf een handige kleine schakeling uitgevonden (liefst iets dat met standaard onderdelen op gaatjesprint kan worden opgebouwd), stuur die dan (schema plus beschrijving) op naar de redactie van deze reeks! Rijk zul je er niet van worden, maar eeuwige roem zal je deel zijn...