Lab-praat

Op de redactie krijgen wij nogal wat schema’s onder ogen die door lezers zijn gemaakt. Daarbij valt het ons regelmatig op dat de ontwerper geen rekening heeft gehouden met het common-mode-bereik van (meestal) opamps. Dit is een fenomeen dat nogal eens over het hoofd wordt gezien, vandaar dat het zinvol lijkt er wat dieper op in te gaan.Operationele versterkers en comparators (die laatste zijn simpel gezegd ook operationele versterkers waarbij de nadruk ligt op snelheid en minder op lineariteit en ruis) zijn intern bijna altijd opgebouwd met differentiaalversterkers. In figuur 1 ziet u hoe zo’n trap er in principe uitziet. Figuur 2 toont de praktische realisatie (hier een NE5532, bij moderne opamps is het nog veel complexer). Differentiaaltrappen worden zeker niet alleen in opamps toegepast, maar bijvoorbeeld ook in eindversterkers. Dan worden ze meestal discreet uitgevoerd, omdat er wat meer vermogen en een hogere spanning nodig zijn. Er zijn ook varianten waarin FET’s in plaats van transistoren worden toegepast, maar voor het begrip van de werking maakt dit niets uit.