De Raspberry Pi 400 van nabij bekeken

Laten we de Raspberry Pi 400 eens van dichtbij bekijken. Wat is het voor een ding, voor wie is hij bedoeld en, belangrijker nog, wat zit erin?

Wat is het voor een ding?

De Raspberry Pi 400 is een Raspberry Pi 4 die in een toetsenbord is ingebouwd. Omdat het in principe een Raspberry Pi 4 is, heeft de Raspberry Pi 400 vrijwel dezelfde specificaties als de Raspberry Pi 4 met 4 GB geheugen. Als zodanig heeft hij ook WiFi en Bluetooth. Er zijn echter enkele verschillen.

Om de Raspberry Pi 4 in een toetsenbord in te passen terwijl de connectoren toegankelijk blijven, is de print opnieuw ontworpen. De meeste connectoren van de Raspberry Pi 4, inclusief de 40-polige uitbreidingsconnector, zijn beschikbaar aan de achterkant van het apparaat – maar niet allemaal. Verderop meer daarover.
 

Wat kun je ermee?

De Raspberry Pi 400 is een behoorlijk krachtige computer-annex-toetsenbord met WiFi en USB. Om op het internet te surfen of games te spelen hoef je er alleen een monitor en een muis op aan te sluiten. De Raspberry Pi is natuurlijk bedoeld om te leren programmeren, en dat kun je er dus ook mee doen. De Raspberry Pi 400 kan dingen besturen door speciale interfaces op de uitbreidingsconnector aan te sluiten.

Geen Scratch

De Raspberry Pi 400 is meer gericht op programmerende gebruikers dan op makers. De kit wordt geleverd inclusief de Official Raspberry Pi Beginner’s Guide (download het e-boek gratis), die veel programmeervoorbeelden heeft voor zowel Scratch3 als Python. Hoewel het boek 40 pagina’s besteedt aan het programmeren met Scratch3, staat dit tool niet op de microSD-kaart. De 40-polige uitbreidingsconnector aan de achterkant kan worden gebruikt om zelfgebouwde apparatuur op aan te sluiten, dus knutselaars zijn ook welkom.

De geschiedenis herhaalt zich

Door zijn vorm en de uitbreidingsconnector aan de achterkant doet de Raspberry Pi 400 denken aan computers uit de jaren tachtig, zoals de Commodore 64, de VIC-20 en de ZX Spectrum. Toen ik deze klassiekers opzocht, kwam ik een citaat tegen over de BBC Micro Model B dat, naar mijn mening, perfect past bij de RPi 400: “Een compromisloze computer die veel toepassingen heeft die verder gaan dan computer-zelfstudie.”

Soft aan/uit-knop

Vergeleken met de Raspberry Pi 4 is de Raspberry Pi 400 toegankelijker voor nieuwkomers, simpelweg omdat hij beter verpakt is. Hij heeft ook een soft aan/uit-knop, wat goed is. Ik vond het gedrag echter ietwat onvoorspelbaar. De RPi 400 wordt uitgeschakeld wanneer je de knop loslaat. Soms moet je die knop ongeveer vijf seconden ingedrukt houden, soms maar één seconde, en soms resulteert het in een herstart.

Wat zit er allemaal in?

Omdat ik de Raspberry Pi-boards al ken, is het nagenoeg onmogelijk om de Raspberry Pi 400 niet open te maken om te zien wat erin zit. Dat is eenvoudig genoeg omdat het toetsenbord gewoon op de onderste helft van de behuizing is geklikt – met veel clips, ongeveer elke 4 cm rondom. Zodra alle clips zijn losgemaakt, moet u de bovenzijde voorzichtig naar u toe draaien, omdat de twee delen met elkaar zijn verbonden door de flexibele flatcable (FFC) van het toetsenbord.

Til voorzichtig het deksel van de connector op en schuif de kabel eruit. Je hebt nu twee aparte delen. Leg het toetsenbord opzij, dat kunnen we niet verder uit elkaar halen.

We gaan verder met het onderste gedeelte. Het meeste van wat erin zit, wordt verborgen door een metalen plaat, het koellichaam, die met vier kleine schroeven aan de onderste helft van de behuizing is bevestigd. Verwijder die schroeven. Til nu de metalen plaat op, maar voorzichtig, want deze zit met warmtegeleidende tape aan de CPU vast. Met bijvoorbeeld een dun en lang mes kun je die losmaken van de processor.

Nu is de printplaat zichtbaar. De meeste onderdelen op de print zijn identiek aan die van een Raspberry Pi 4, alleen de vorm van de print is anders. Deze wordt op zijn plaats gehouden met twee clips en kan gemakkelijk worden verwijderd.

Snellere CPU?

De CPU op mijn Raspberry Pi 4 heeft de opdruk ‘2711ZPKFSB06BOT’, terwijl de CPU op de ’400 de opdruk ‘2711ZPKFSB06COT’ heeft. De specificaties van de RPi400 noemen een klokfrequentie van 1,8 GHz; bij de RPi4 is dit ‘slechts’ 1,5 GHz. De RPi 400 is daarom 20% sneller dan de RPi4 (tenzij de RPi4 ook een upgrade heeft gehad).

USB-toetsenbord

De voeding ziet er een beetje anders uit, en dat geldt ook voor de Ethernet-connector met zijn externe trafo. Nieuw is natuurlijk de toetsenbordconnector en het IC daarnaast, een Holtek HT45R0072. Dat is een 8-bit microcontroller met USB-interface. De datasheet toont een typische toepassing: een USB-toetsenbord, precies wat we hier hebben. Wanneer we de printbanen aan de onderzijde van de print traceren, zien we dat deze is aangesloten op de VIA VL805 USB 3.0 hostcontroller. Omdat deze vier poorten ondersteunt, is nu duidelijk waarom er nog maar drie USB-connectoren over zijn op de Raspberry Pi 400.

Geen boot-EEPROM?

Naast de USB-controller zien we een lege footprint. Bij de Raspberry Pi 4 is die niet leeg, er zijn er zelfs twee, en het lijkt de boot-EEPROM te zijn. Die vervangt onder andere het bestand bootcode.bin dat in de opstartpartitie van de SD-card staat. Een reden om de EEPROM niet te monteren is om wat geld te besparen, een andere reden is om te voorkomen dat de inhoud wordt beschadigd (door onhandige gebruikers), waardoor de aftersales-afdeling het minder druk krijgt.

Gesneuveld: connectoren voor camera, display en A/V

De Raspberry Pi 400 heeft de camera-, display- en analoge A /V-connectoren niet meegekregen. Dat de aansluitingen voor beeldscherm en A/V zijn vervallen lijkt logisch, aangezien audio en video prima worden overgebracht via HDMI (waarvan er twee zijn); de camera kan simpel worden vervangen door een USB-webcam.

De microSD-kaarthouder is nu eindelijk een push/push-type, wat het vervangen van de SD-kaart veel gemakkelijker maakt dan bij andere Raspberry Pi’s, vooral wanneer deze in een behuizing zijn gemonteerd. De Ethernet-connector heeft geen LED’s meer, om kosten of plaats te sparen of om wat voor reden dan ook.

Koellichaam

Een metalen plaat die bijna zo groot is als het toetsenbord, zorgt voor koeling van de CPU. Ik veronderstel dat die aan massa moet liggen, aangezien het soldeermasker van de print een grote uitsparing heeft boven het massavlak, precies daar waar het koellichaam een lipje heeft dat omlaag naar de print wijst. Die twee zouden elkaar waarschijnlijk moeten raken, maar in mijn exemplaar doen ze dat niet.

Meer geheugen gewenst?

Bij de Raspberry Pi 400 is het niet mogelijk om het geheugen te vervangen door een groter exemplaar, of extra geheugen toe te voegen. Op dit moment is er maar één model, dus in tegenstelling tot de Raspberry Pi 4 of de Compute Module 4 (CM4) kun je de print niet vervangen door een exemplaar met meer opties. Misschien volgen er binnenkort enkele varianten?

Is de Raspberry Pi 400 iets voor jou?

De Raspberry Pi 400 is een goed ontworpen, gebruiksvriendelijk en goedkoop product voor mensen die geïnteresseerd zijn in Python-programmering op een Linux-platform, of gewoon als een goedkope computer om mee te internetten. Zijn vriendelijke uiterlijk zal zeker gebruikers aantrekken die tot nu toe misschien geïntimideerd waren door de kale Raspberry Pi-boards.

De keerzijde is dat de Raspberry Pi 400 met zijn uiterlijk als consumentenproduct een publiek zal aanspreken dat niet per se gewend is om aandacht te besteden aan technische subtiliteiten. Daarom zou een soort van bescherming van de 40-polige uitbreidingsconnector een welkome aanvulling zijn geweest.

Oorspronkelijk is de Raspberry Pi gebouwd om computergebruik en programmeren toegankelijk te maken voor mensen met weinig middelen. Hij vond echter snel zijn weg naar multimedia-servers en retro-gaming. Misschien is de Raspberry Pi 400 een voorbeeld van hoe het vanaf het begin had moeten worden gedaan? Misschien komt hij deze keer wel in handen van de oorspronkelijke doelgroep?