Voor iedereen die geïnteresseerd is in elektronica, solderen is één van de belangrijkste vaardigheden om te leren. Of het nu gaat om het aansluiten van draden, het bouwen van schakelingen of het werken aan Arduino-en Raspberry Pi-projecten, goede soldeervaardigheden zijn essentieel voor uw succes. In deze gids geven we u essentiële soldeertips die u gegarandeerd veilige, efficiënte en effectieve resultaten zullen opleveren aan uw elektronicawerkbank.

Soldeervaardigheden: Veiligheid voor alles!

Alle soldeerapparatuur moet altijd voorzichtig worden gebruikt. Aan het solderen komen extreme temperaturen en gevaarlijke chemicaliën te pas. Hier enkele eenvoudige voorzorgsmaatregelen voor uw veiligheid:
  • Soldeer (niet-ROHS) bevat lood. Lood is giftig. Vergeet niet altijd uw handen te wassen als u met soldeer hebt gewerkt.
  • Beschermende kleding is een absolute must. Draag als het even kan zowel een veiligheidsbril als hittebestendige handschoenen.
  • Soldeer nooit aan schakelingen die onder spanning staan.
  • Ventilatie: geloof het of niet, maar het vloeimiddel is het meest schadelijk. Het kan de longen ernstig irriteren. Lood verdampt gelukkig niet bij soldeertemperaturen. Zorg altijd voor goede ventilatie op uw werkplek als u met soldeer werkt.
  • Raak nooit het element of de tip van uw soldeerbout aan. Soldeerbouten werken bij temperaturen van 400°C of meer en kunnen ernstige brandwonden veroorzaken.
Plaats uw soldeerbout altijd terug in de houder, ook als hij uitgeschakeld is. Een hete bout kan ernstige schade veroorzaken aan uw werkplek en de omgeving.

Soldeervaardigheden: Goed gereedschap

Soldeerbouten zijn te koop in allerlei soorten en maten. De twee belangrijkste factoren bij het kiezen van een soldeerbout zijn de toepassing die u in gedachten hebt en hoe vaak u hem wilt gaan gebruiken. Het feit dat u dit leest betekent waarschijnlijk dat u op zijn minst wat elektronicaervaring hebt op hobby-niveau en dus wilt u waarschijnlijk meer met de soldeerbout doen dan eenvoudig reparatiewerk.
Overweeg daarom de aanschaf van een soldeerstation met een instelbare temperatuur. De meeste moderne stations hebben een digitaal display voor het weergeven van de exacte temperatuur van de bout. Hoe groter het vermogen, hoe sneller de bout op temperatuur komt.
Neem om te beginnen eens een kijkje bij Elektor’s uitgebreide assortiment van digitale soldeerstations.
We verkopen ook een handige soldeerrolhouder met verschillende gereedschappen. Een echte aanwinst op uw werkbank, die uw werkplek netjes houdt, zorgt voor minder afval en zorgt dat u zo min mogelijk soldeer hoeft aan te raken, dankzij de handige geleidingsbuis.
Elektor Solder Spool
 

Soldeervaardigheden: Materialen

Traditioneel soldeer is over het algemeen een mengsel van lood en tin in verschillende verhoudingen. Meestal wordt in de elektronica gebruik gemaakt van soldeer met 40% lood en 60% tin. Er bestaat een modern loodvrij (ROHS) alternatief, maar dat heeft andere fysisch eigenschappen dan traditionele soldeer, en daar zijn specifieke soldeervaardigheden en ervaring voor nodig. Het kernmateriaal van soldeer is hars, wat een zuurhoudende chemische stof is, die zorgt voor het verwijderen van de oxidatie van de samen te voegen metalen. Het meest gebruikelijk soort vloeimiddel is hars. Het is ook mogelijk om gebruik te maken van een afzonderlijke fluxpasta om een beter contact tussen soldeer en print te maken.
Een soldeerzuiger is geschikt om de meeste fouten te corrigeren. Maar ook tinzuiglitze is bijzonder nuttig voor grondig lossolderen en schoonmaken. De litze bestaat meestal uit koperen vloeimiddel en werkt als een lont op het soldeer, zodat dat wordt weggezogen van de las die u wilt losmaken.

Soldeervaardigheden: Voorbereiding

Het duurt meestal een paar minuten voordat uw soldeerbout op temperatuur is gekomen. Dus plug hem in, schakel hem in en begin de voorbereidingen met de volgende stappen:
  • Bevochtig het sponsje onder een koude kraan. Knijp er flink in om het overtollige water kwijt te raken.
  • Veeg de punt van de soldeerbout goed af op de natte spons of op staalwol. Dat verwijdert alle resten die er nog aan zitten van vorige soldeersessies.
Smelt wat soldeer op de punt van de soldeerbout. Dit “vertinnen” (genoemd naar het tin dat in het soldeer zit) hoeft u alleen te doen nadat u de punt hebt schoongemaakt op de spons: het vermindert de oxidatie en zorgt daardoor voor een betere warmteoverdracht van de bout naar de soldeerverbinding.

Soldeervaardigheden: Bedrade componenten

Zorg dat uw soldeerbout de juiste temperatuur heeft. Begin altijd met de laagst mogelijke temperatuur en verhoog hem als het nodig is. Een te hete soldeerbout kan gemakkelijk componenten en printplaten beschadigen. Hitte is zelden het goede antwoord. Als uw soldeer niet wil vloeien, zou u in de verleiding kunnen komen om de temperatuur op te voeren. Doe dat niet, verlaag hem nog liever!
  • Zorg dat de print en de component goed schoon zijn. Het kleinste beetje vet van een vingerafdruk op print kan al leiden tot een slechte las. Als u vermoedt dat er vet op de print zit, maar hem dan eerst schoon met een doekje met isopropanol (pas ook daar mee op: het is erg brandbaar).
  • Soldeer vloeit naar de heetste plaats van de las die wordt gevormd. Dat is de plaats waar het soldeer terechtkomt. Probeer dus een gelijkmatig contact te maken tussen de punt van de soldeerbout, de pen en het printspoor.
  • Voer het soldeer aan vanaf de kant tegenover de punt van de bout. Trek dan eerst het soldeerdraad en daarna de punt weg. Dan krijgt u een glanzend, piramidevormig resultaat.
  • Overweeg het gebruik van een koellichaam, of zelfs van een eenvoudige metalen krokodilklem om de warmte af te voeren van kwetsbare componenten.
  • Als u niet over een tinzuiger beschikt, gebruik dan tinzuiglitze voor het verwijderen van overtollig soldeer. Dit is te vergelijken met een spons voor soldeer. Het tin vloeit door het weefsel weg van uw print.
  • Gebruik een breadboard om de pennen van headers onder het board uit te richten. Dat helpt om de pennen rechtop te houden voor het solderen.

Soldeervaardigheden: Draden met elkaar verbinden

Leg de draden langs elkaar en draai ze met duim en wijsvinger in elkaar. Plaats de punt van de soldeerbout tegen de las en voer het soldeer vanaf de andere zijde aan.
Als de las is gemaakt, overweeg hem dan te bedekken met krimpkous. Schuif de krimpkous over de soldeerverbinding, en verhit hem met een hete luchtstroom of een aansteker, zodat hij strak om de las komt te zitten. Dat verbetert de mechanische sterkte van de verbinding en zorgt ook voor elektrische isolatie.

Ontwerp, bouw en verkoop elektronica

Laat de hoge temperaturen, het specialistische gereedschap en de gevaarlijke materialen u niet afschrikken: solderen is niet zo heel moeilijk om te leren, maar oefening baart kunst. Met een vaste hand en de juiste apparatuur, zult u met uw soldeervaardigheden al snel bewondering krijgen van uw vrienden en collega’s.
Als u klaar bent met het solderen van uw projecten, deel en bespreek ze dan met de Elektor Labs-community door een gratis labs-account aan te maken (www.elektormagazine.com/labs).