“Enthousiasme in het hart is de bron van elke geslaagde onderneming.” Deze quote van Giuseppe Mazzini, een negentiende-eeuwse Italiaanse politicus en journalist, bevat veel waarheid; maar de meeste bedrijven hebben daar amper aandacht voor. Integendeel: de hele economie wordt gedomineerd door één gevaarlijke gedachte die langzaam bezig is de bron van onze welvaart te vernietigen. Dat is het idee van winstmaximalisatie. Winstmaximalisatie en hoe die te bereiken staat in alle leerboeken en wordt er krachtig ingepompt bij studenten op middelbare scholen en universiteiten. En zo wordt winstmaximalisatie het belangrijkste doel in het bedrijfsleven.
 

Voorbij moraal en waardigheid

Er is maar weinig aandacht voor de ramp die dit aanricht in onze economie en maatschappij. Bij het maximaliseren van de winst zijn moraal en waardigheid ver te zoeken. Van eerlijk zakendoen is weinig sprake meer. Gewetenloosheid, meedogenloosheid, chantage, leugens, camouflage en bedrog zijn integraal onderdeel van het behalen van dit bedrijfsdoel. Het dieselschandaal in de autoindustrie is hier een goed voorbeeld van, en het is zeker geen uitzondering. Daar zijn altijd mensen bij betrokken en door die manier van denken en handelen, nestelt dit gedrag zich in hun brein (limbisch systeem) wat rampzalige gevolgen heeft op alle gebieden van het leven. Dit leidt tot een enorm verlies aan morele principes in alle sociale klassen.
 
In bedrijven leidt het denken in winstmaximalisatie en waardeketen tot zelfdestructie. Afzetterij, uitbuiting, corruptie, vernietiging van werkgelegenheid, concurrentie op basis van schaalvergroting en prijs, vermindering van kwaliteit, machtsmisbruik, milieuschade; er komt geen einde aan de lijst.
 
Daar tegenover staat het denken in waarderingsketens, dat wordt gekenmerkt door rechtvaardigheid, eerlijkheid en het inzicht dat alle deelnemers in de keten recht hebben op een eerlijk aandeel in de winst en de waardecreatie.
 
WEEF 2021

Op weg naar eerlijke winst

Winst is belangrijk, maar niet als aanjager voor (meer) dividend en (meer) financiële (aandeelhouders)waarde. Winst moet het logische gevolg zijn van betekenisvolle bedrijfsactiviteiten (bedrijfsdoel). Denken in termen van interne en externe waarderingsketens en waarderingsnetwerken, met concurrentie op basis van kwaliteit in plaats van op prijs. Een weldoordachte ‘lighthouse positioning’ maakt een bedrijf onderscheidend.
 
De natuur overleeft al miljoenen jaren door middel van concurrentie gebaseerd op kwaliteit. Kwalitatieve groei is onbegrensd en toch zoeken de meeste bedrijven hun redding in kwantitatieve groei. Dat is gedoemd om te mislukken!
 

Symbiose tussen leiders en volgers

Bedrijven bestaan uit mensen. Dus de maatschappelijke en financiële winst worden gemaakt door mensen, niet door een anonieme organisatie of een merk. Successen en fouten zijn dus simpelweg mensenwerk. De voorwaarden voor succes en voor gezonde, kwalitatieve groei zijn medewerkers die elke dag werken met plezier en enthousiasme. Hun managers moeten ze aansporen hun potentieel te ontwikkelen. Dat lukt alleen als de medewerkers voelen dat ze worden gezien als menselijke wezens en serieus genomen worden door hun managers, hun leiders. Geef ze het gevoel dat hun kennis en ervaring in het werk worden gewaardeerd. Werknemers willen niet meer gezien worden als plooibare en uitwisselbare factor ten bate van de winstmaximalisatie. Het sleutelwoord is ‘waardigheid’.
 
Alleen mensen die hun eigen zelfrespect kennen, kunnen hun medemensen in het bedrijf, de leveranciers en de klanten met respect tegemoet treden. Dat is onverbrekelijk gekoppeld aan oprechtheid, eervol handelen en welwillendheid. Dat stelt hoge eisen aan de managers. Veel managers hebben wel de professionele kwalificaties, maar heel vaak niet de karaktereigenschappen voor hogere managementtaken. Egoïsme, machtsspelletjes en intriges zijn overal, en de medewerkers worden gedegradeerd tot pionnen. Uit zulk zaad kan nooit een goede oogst voortkomen.
 

Projecten met sociale impact (Social Impact Projects): Een vijgenblad?

Naast de puur economische betekenis voor aandeelhouders, medewerkers, leveranciers en klanten heeft een bedrijf ook een belangrijke maatschappelijke rol. Iedereen heeft het over de ontwikkeling en het belang van CSR-strategieën (Corporate Social Responsibility) en we zien daar veel over in de media. Het is heel verleidelijk om die aandacht uit te buiten, terwijl er eigenlijk andere doelen worden nagestreefd. Dan dragen de CSR-strategieën bij aan de manipulatie en conditionering van alle betrokkenen, van het bedrijf zelf tot en met de consument. Deze benadering is erg riskant, want als dit aan het licht komt, is de schade aan het imago van het bedrijf enorm.
 
Het project met de grootste sociale impact bevindt zich binnenin elk bedrijf, maar het krijgt nauwelijks aandacht.
 
De toestand van een bedrijf, de concurrentiekracht, innovatieve sterkte en veerkracht zijn rechtstreeks gerelateerd aan het totaal van de toestanden van de individuele medewerkers. Er is geen scheiding tussen werk- en privéleven omdat het limbische systeem en de emotionele systemen, die meer dan 85% van de situaties in het leven van alle medewerkers bepalen, constant op de achtergrond werken en een enorme invloed hebben. Daardoor vormen het privéleven van de medewerkers, hun levensgeschiedenis en dus ook traumatische ervaringen uit hun kindertijd mede het bedrijf via de interne en externe invloed op het emotionele systeem van de medewerkers.
 
De bepalende factor voor het succes van een bedrijf is dus de mens in al zijn facetten. Daar moet het management rekening mee houden bij alle strategische overwegingen. Het opzetten van programma’s die discreet hulp bieden aan medewerkers die “problemen” hebben kan ook een heilzaam effect hebben op hun privéleven.
 
Een ander aspect is het sterke denken in winstmaximalisatie op alle niveaus, vooral in waardecreatieketens. Helaas is gedrag zonder eerlijkheid, moraliteit en waardigheid de norm geworden. Deze geïnternaliseerde gedragingen vervormen het emotionele systeem van de mensen die dat gedrag uitvoeren. Dat kan verwoestende gevolgen in het privéleven van de medewerkers hebben. De verruwing van de samenleving is het logische gevolg.
 
Het wordt tijd dat bedrijven deze verantwoordelijkheid inzien, en hun manier van handelen heroverwegen. Ze moeten richtlijnen in verbinding met het ‘waarom’ opstellen en die in workshops intern communiceren naar hun medewerkers.
Bewustzijn, oprecht en eerzaam handelen zijn nooit destructief. Deze boodschappen worden beetje bij beetje geïnternaliseerd en hebben ook weer invloed op het privéleven van de medewerkers. Dit zijn projecten met een enorme maatschappelijke invloed. Het is vredestichten aan het fundament van de samenleving, het individu en het gezin.
 
Wie zich openstelt voor deze gedachten, zal begrijpen wat een enorme maatschappelijke verantwoordelijkheid bedrijven hebben in de maatschappij. Wie zijn eigen bedrijf wil positioneren als een inspirerende aanvoerder, een vuurtoren, zal zich intensief met deze gedachten moeten bezighouden. De uitstraling van de vuurtoren wordt daarmee enorm versterkt.
 

Waarderingsketens en waarderingsnetwerken

In bedrijven waar medewerkers elkaar ondersteunen, waar waarderingsketens en waarderingsnetwerken vorm geven aan het dagelijks werk, zal vroeger of later deze cultuur van relaties en enthousiasme leiden tot succes. Het gevolg is bijna automatisch een zelf-optimalisatie van het ‘organisme’ dat we een ‘bedrijf’ noemen.
 
Een levende cultuur van relaties en enthousiasme reduceert de werkstress en het daardoor veroorzaakte ziekteverzuim enorm. En andersom nemen de fysieke, emotionele en geestelijke veerkracht aanzienlijk toe. Daaruit blijkt dat de veerkracht van een bedrijf rechtstreeks gekoppeld is met de veerkracht van de medewerkers.
 

Een emotionele band creëren

Wie zijn bedrijf met goed gevolg naar de toekomst wil leiden in maatschappelijk en economisch moeilijke tijden moet goed letten op de mensen in het bedrijf en in de markt. Opbouwen van een loyale binding met het bedrijf en de medewerkers in het brandpunt van de bedrijfsstrategie plaatsen, zal één van belangrijkste aanpassingen in de toekomst moeten zijn.
 
Alles wat geen emoties veroorzaakt is oninteressant voor ons brein. Verkoopmarkten zijn verzamelingen van mensen met dezelfde demografische eigenschappen. Daarom is communicatie met de markt op basis van de bevindingen van hersenonderzoek (neuro-marketing) onontbeerlijk. Alleen als aandacht voor emotionele systemen een centrale rol speelt in de marketingstrategie kunt u een voorsprong behalen in het brein van uw klanten. Die voorsprong is dan vergelijkbaar met een ‘lighthouse positioning’ en maakt het bedrijf stabieler in tijden van crisis.
 
  • Zelfbewustzijn, waardigheid, goedheid, oprechtheid en eervol handelen, vormen een zeer vruchtbare bodem.
  • De veerkracht van het bedrijf en van de medewerkers (mentaal/emotioneel en fysiek) gedijen daarop.
  • Als gevolg daarvan ontstaan interne en externe waarderingsketens en -netwerken.
 
Dit zijn de beste uitgangspunten voor een cultuur van ontwikkeling van potentials, van nieuw denken, van relaties en van enthousiasme.
 

De filosofie van een Lighthouse Company

Lighthouse companies zijn bedrijven die betekenis creëren. Ze worden gekenmerkt door een unieke uitstraling, waar mensen die zich daartoe voelen aangetrokken naartoe stromen. De geest die daar regeert, zorgt voor loyaliteit tussen medewerkers en klanten.
 
Begin nu te bouwen aan de nieuwe toekomst van uw bedrijf!
 
Stop Profit Maximisation article: Johannes Brenner and Markus Brenner
​Johannes Brenner (www.leuchtturm-unternehmen.de) en Markus Brenner (www.brematronic.de)

Johannes Brenner (vader) en Markus Brenner nemen deel aan het World Ethical Electronics Forum 2021 op 18 november 2021. Zij hebben dit artikel bijgedragen om de discussie over ethische elektronica in de Elektor-community te stimuleren. Zie voor meer informatie over het World Ethical Electronics Forum de WEEF-website.

Wilt u bijdragen aan de discussie over winstmaximalisatie en ethische elektronica? Neem dan contact op met het WEEF-team.


Vertaling: Evelien Snel