Lichtgevoelig energiezuinig relais

idee: Michael A. Shustov (Rusland), Andrey M. Shustov (Duitsland)

In e-zine nummer 356 van 8 november 2019 hebben we een ‘all-transistor’ energiezuinig relais besproken dat als een eenvoudige hotelschakeling kan worden gebruikt. Als geheugensteuntje geven we hieronder nogmaals het schema van die schakeling (figuur 1).

 
Figuur 1.

In rust zijn de in serie geschakelde drukknoppen SB1...SBn gesloten. LED1 licht op en transistoren T1 en T2 sperren. Zodra één van de drukknoppen wordt ingedrukt, zal T1 gaan geleiden gedurende een periode die door de waarde van condensator C1 en de stand van potmeter R3 wordt bepaald (met de gegeven dimensionering ongeveer 0...50 seconden). Dan gaat ook T2 in geleiding; er loopt dan een stroom die groot genoeg is om de (gloei)lamp te doen oplichten.

Tot zover de bestaande schakeling. In de nieuwe versie (figuur 2) zijn slechts twee onderdelen toegevoegd: weerstand R2 van 10 kΩ en fototransistor T3 (een L53P3C). Hierdoor ontstaan enkele interessante nieuwe mogelijkheden.
 

Figuur 2.

Het verschil met de vorige versie is dat de schakeling niet alleen door een druk op een van de knoppen wordt getriggerd, maar ook wanneer er gedurende korte tijd licht op fototransistor T3 valt. Daarbij kunt u denken aan een laserpointer of een zaklamp, of bijvoorbeeld aan de koplampen van uw auto als u die in het donker in uw garage wilt rijden.

Transistor T2 is in staat om (bij gebruik van een niet te kinderachtig bemeten koellichaam) behoorlijk grote stromen te schakelen; met aanpasing van enkele onderdelenwaarden is de schakeling ook geschikt voor andere voedingsspanningen.

Let op: deze schakeling is niet (herhaal: niet) geschikt voor het schakelen van gloeilampen die op het lichtnet zijn aangesloten!