Review: Hioki DT4256 multimeter

Als er één meetapparaat is dat elke elektronicus en elektricien in huis heeft, dan is dat wel een multimeter. De keus aan multimeters is enorm en de prijzen lopen van 10 tot meer dan 1000 euro. Een serieuze elektronicus wil natuurlijk een nauwkeurige, degelijke en betrouwbare meter, en dan kom je toch gauw terecht bij een apparaat dat meer kost dan enkele tientjes. In dit artikel bekijken we een robuuste multimeter van circa 200 euro van de Japanse fabrikant Hioki, die hier niet zo bekend is maar uitstekende meetapparatuur produceert.

Er zijn tegenwoordig niet meer veel fabrikanten van elektronica-meetapparatuur die ook in eigen land produceren, maar de meeste multimeters van Hioki (zoals de hier besproken DT4256) worden zowel ontworpen als gefabriceerd in Japan. Dat is bijzonder, want zelfs het gros van de multimeters van bekende Amerikaanse fabrikanten wordt tegenwoordig in China gemaakt. Ik was dan ook heel benieuwd naar de bouwkwaliteit van deze meter, voor dik 200 euro mag je natuurlijk wel een apparaat van enige klasse verwachten. De DT4256 voldoet aan veiligheidscategorie CAT III 600 V en CAT IV 1000. Daarmee is deze meter geschikt voor metingen aan de elektrische installatie van een gebouw, maar ook voor metingen aan verbruiksmeters, hoofdaansluitingen en primaire zekeringen.

Behuizing en display

Het apparaat wordt geleverd met een set meetkabels, 4 AAA-batterijen en een handleiding. Een opbergtas, stroomtang, USB-kabel (met galvanische scheiding) en een magnetische hanger zijn apart verkrijgbaar. De meter zelf is bescheiden van afmetingen met 17,5x8,5x5 cm, je kunt hem dan ook goed met één hand vast houden. Hij is voorzien van een blauwe holster van halfzachte kunststof en de fabrikant geeft in de specs zelfs aan dat hij valbestendig is vanaf een meter op een betonnen vloer. Dat heb ik nog niet uitgeprobeerd, maar de meter voelt heel stevig aan en ik vermoed dat hij zo'n val inderdaad probleemloos overleeft. Nog een leuk detail uit de specificaties: de meter is operationeel bij temperaturen tussen -25 en +65 °C, Nou, dat zie ik weinig andere multimeters doen!
 
De DT4256 is voorzien van een dubbel display met 6000 counts (Figuur 1). Het grote display toont de gemeten waarde, het kleine toont bij wisselspanning/stroom de frequentie of de meetwaarde als de Max/Min-functie wordt gebruikt. Onderin bevindt zich een bargraph met 32 segmenten. De meetmogelijkheden zijn: gelijkspanning  en -stroom, true-RMS wisselspanning en -stroom (met frequentieweergave), weerstand, capaciteit, doorgangstester, diodetester en leidingzoeker voor spanningvoerende leidingen. Er is een aparte stand voor de los verkrijgbare stroomtang. De spanning- en stroombereiken hebben (uiteraard) autoranging en er is nog een stand waarbij de meter zelf detecteert of er een wissel- of gelijkspanning op de ingangen staat. Deze is echter wat minder nauwkeurig dan de gewone bereiken en kenmerkt zich door een laagohmiger ingang van 900 kOhm (andere V-bereiken zijn 10 MOhm).

Mogelijkheden en gebruik

Zoals al opgemerkt maakt de kast een zeer stevige indruk. De draaischakelaar werkt vrij soepel en klikt goed in op de diverse standen. Onder het display bevinden zich vier drukknoppen waarvan de meeste opdrukken voor zich spreken: Hold/Auto, Max/Min en Range zijn wel duidelijk. Enige toelichting is nodig bij de Filter/Rel-knop. Hiermee kan een laagdoorlaatfilter worden ingeschakeld met naar keus een kantelfrequentie op 100 of 500 Hz (Figuur 2). Dat kan nuttig zijn bij metingen aan netgevoede apparatuur, zodat hogere harmonischen niet worden mee gemeten. Bij de huidige netvoedingen wordt immers bijna altijd gebruik gemaakt van schakelende voedingen en die kunnen heel smerige pulsvormige belastingen veroorzaken. Een nuttig extra dus!
 

De voeding wordt verzorgd door vier AAA-batterijen. Het batterijcompartiment kan met een schroefje gemakkelijk worden geopend. Onder de batterijen bevindt zich ook de hoofdzekering van 11 A/1000 V (Figuur 3). Deze kan dus eenvoudig worden verwisseld zonder dat men de kast verder hoeft te openen.

 

De reactiesnelheid van de DT4256 is prima, hij reageert heel vlot op signaalveranderingen. Volgens de fabrikant wordt het dispaly 5x per seconde ververst en de bargraph zelfs 40x. Daarmee is die bargraph ook echt een handige hulp om bijvoorbeeld iets af te regelen. Helaas is het contrast van het display nogal matig, je moet er recht op kijken om het goed af te kunnen lezen. Gelukkig is de achtergrondverlichting (met 2 witte LED's) wel goed bruikbaar. Standaard brandt deze 40 s na het indrukken van de knop, maar je kunt hem ook  continu aan of uit zetten. De meter schakelt na 15 minuten in standby als er in die tijd geen schakelaar in bediend. Na 45 minuten schakelt de meter helemaal uit om stroom te besparen. Deze functie kan ook worden uitgeschakeld.
De DT4256 is voorzien van een buzzer die bij verschillende omstandigheden piept. Het geluid is duidelijk en in tegenstelling tot veel andere meters vond ik de buzzer hier niet erg storen, hij piept slechts kort en alleen in situaties die echt aandacht vragen. Hij kan ook helemaal worden uitgeschakeld.

De doorgangstester reageert net zoals het display heel vlot (binnen 0,25 s). Een waarde onder 25 Ω wordt als verbinding gedetecteerd en dat wordt kenbaar gemaakt door een combinatie van de buzzer en een rode LED. Mocht je de buzzer niet goed kunnen horen in een lawaaiige omgeving, dan kun je nog altijd de rode LED in de gaten houden.
De diodemeting werkt met een spanning van circa 5 V, maar de meter geeft in deze stand maximaal 1,5 V aan. Bij een gewone diode zal hij dus circa 0,6 V aangeven, maar bij een witte LED blijft hij op 1,5 V staan. De LED licht echter wel zwak op, zodat je in elk geval kunt controleren of de LED werkt.

De Hold-functie heeft nog als bijzonderheid dat je niet alleen handmatig de waarde op het display kunt bevriezen, maar met Auto-Hold kan de meter zelf de waarde bevriezen als een variërend ingangssignaal gestabiliseerd is (deze functie werkt alleen bij hogere ingangsspanningen vanaf 120 V).

De leidingzoeker is een handig extraatje dat voor mij niet zo nodig is op een multimeter, maar voor elektriciens zal dit zeker een welkome aanvulling zijn. Achter op de meter kan een (optionele) module worden geschoven die een optische verbinding verzorgt met een computer. De bijbehorende PC-software (DMM Communicator) is beschikbaar op de website van Hioki.

Nauwkeurigheid

De specificaties van meetnauwkeurigheid van de DT4256 zijn vrij bescheiden, de basisnauwkeurigheid bij V_DC bedraagt 0,3%, bij V_AC 0,9%. Om dat te controleren heb ik verschillende spannings- en stroommetingen uitgevoerd en de DT4256 daarbij vergeleken met de meetgegevens van een nauwkeurige tafel- en hand-multimeter met een basisnauwkeurigheid van 0,02 resp. 0,03%. Daarbij bleek de DT4256 veel beter te presteren dan de opgegeven specs. Dat geeft aan dat bij de productie en afregeling zorgvuldig en met nauwkeurige onderdelen wordt gewerkt. Het is uiteraard slechts een enkele vergelijkingstest die door mij is uitgevoerd, maar het geeft me toch de indruk dat andere exemplaren van de DT4256 ruim binnen de specs zullen presteren..
De afwijking bij V_DC bedroeg max. 2 digits, ofwel 0,05% (gemeten tot 50 V). Bij V_AC kwam ik uit op een afwijking van max. 0,1% bij 100 Hz. Bij hogere frequenties wordt de afwijking iets groter, maar het frequentiebereik voor AC-metingen loopt bij deze meter volgens de fabrikant ook maar tot 1 kHz (het is dus geen goede keuze voor degenen die audiometingen willen uitvoeren). Bij 1,5 kHz bedroeg de afwijking 1%, nog altijd een heel nette waarde als we die vergelijken met de opgave van de fabrikant. Bij DC-stroommetingen zaten de meetwaarden weer binnen 0,05%, wederom uitstekend!

Bij weerstandsmetingen tussen 100 Ω en 100 k Ω was de afwijking minder dan 0,1%, ook veel beter dan de 0,7% die de fabrikant opgeeft. Bij capaciteitsmetingen kwam ik uit op afwijkingen van max. 1% (fabrikant: 1,9%). Daar moet ik bij vermelden dat capaciteitsmetingen bij multimeters afhankelijk van de meetspanning en -frequentie nogal eens afwijkende resultaten opleveren, mijn referentiemeters konden daar ook geen eensgezinde uitslag geven. De DT4256 is overigens niet zo geschikt voor het meten van heel kleine capaciteiten, de meetresolutie bedraagt 1 nF.

Conclusie

De Hioki DT4256 is een handige en robuuste meter die dankzij zijn specificaties en mogelijkheden geschikt is voor zowel een elektricien als elektronicus. Het aantal knoppen en functies is beperkt gehouden, maar alles wat je in het dagelijkse gebruik nodig hebt zit er op. En wat belangrijk is: over de werking en bediening van alle functies is heel goed nagedacht. Juist in allerlei details merk je dat Hioki bij het ontwerpen van deze meter beter dan veel andere fabrikanten rekening heeft gehouden met de gebruiker van het apparaat, en daar gaat het uiteindelijk om. Wil je een degelijke en bovendien nauwkeurige multimeter van uitstekende (Japanse) kwaliteit, dan kan ik u deze DT4256 zeker aanraden.