RTL-SDR Blog V4, beter dan V3? (Review)

RTL-SDR Blog sticks bestaan al een tijdje. Ze kunnen HF-signalen ontvangen tot 1000 MHz of hoger. De RTL-SDR Blog V4 is de vierde generatie. In deze review nemen we hem onder de loep en kijken wat het verschil is met zijn voorganger RTL-SDR Blog V3.

Voorkeurssoftware

Bij voorkeur wordt voor de RTS-SDR stick de SDR-Sharp software gebruikt. Na de eerste installatie wordt meestal eerst een frequentie in de FM-band aangegeven. Er zijn altijd voldoende sterke zenders om te testen. De ontvangst is probleemloos en geeft goed geluid.

Als volgende stap kun je zoeken naar amateurradiozenders in de 2-meter band of de 70-cm band met smalband FM, of misschien luisteren naar AM-luchtvaartcommunicatie of de signalen van een radiothermometer volgen. Er zijn zoveel signalen dat het een uitdaging is om alles bij te houden.
 

RTL-SDR Blog V4 dipoolantenne set

De RTL-SDR dipoolantenne set is goed om te beginnen als je nog niet een of meer geschikte antennes hebt. Ze bevat verschillende kabels en antennes. Er zijn 14 cm korte en 1 m lange telescopische antennes, die elk gecombineerd kunnen worden tot een dipool. Een houder met een rubberen zuignap kan voor bevestiging aan een raam worden gebruikt.
 

De aansluitkabel heeft een ferrietkern met twee windingen van de antennekabel. Deze common-mode smoorspoel bij de voet van de dipoolantenne dient zowel om de dipoolverbinding in balans te houden als om stoorsignalen van de PC naar de antenne te helpen dempen.
 

Voor de lange antennestaaf is het statief beter geschikt. Voor elke frequentie kan een optimale dipoolgrootte worden ingesteld tot een golflengte van 4 m.

Kortegolfontvangst

Mijn persoonlijke interesse gaat meer uit naar nog langere golflengtes, vooral in het kortegolfbereik. Met de eerste SDR-sticks was er een duidelijke ondergrens aan de frequentie. Ik bouwde toen een converter met een ringmixer en kwartsoscillator om kortegolf naar hogere frequenties om te zetten. Het werkte, maar was niet perfect. Er kwamen te veel RF-signalen van het apparaat zelf en van de PC. Vaak waren tussen alle fantoomsignalen de echte antennesignalen niet meer te vinden.

Gebruik directe bemonstering

Later was er de RTL-SDR Blog V3, die een instelling had speciaal voor de lagere bereiken. De eerste mixer in het apparaat werd omzeild en het antennesignaal werd direct verwerkt door de AD-converter. In SDR-Sharp moet je de stickinstellingen openen met het tandwielsymbool en Direct Sampling (Q-Branch) kiezen als bemonsteringsmodus voor de lagere frequenties, terwijl Quadrature Sampling geldt voor de hogere frequenties.
 

Te veel fantoomsignalen

Direct sampling klinkt perfect, maar er waren zelfs met versie 3 nog te veel fantoomsignalen, overbelasting en intermodulatieproducten. Bij het aansluiten van een lange antenne kon ik in alle bereiken signalen vinden die daar niet thuishoorden. Het spectrum toont de ontvangst van vermeende AM-zenders in de 40 m amateurband, die het gevolg zijn van overbelasting. Toegegeven, de antenne was erg lang, over een lengte van 20 m en opgehangen op een hoogte van 15 m. De ontvangsttijd was echter rond het middaguur, waar niet al te sterke signalen worden verwacht. Waarschijnlijk kun je het wat verbeteren met een preselector en een instelbare verzwakker.

Begin met de RTL-SDR Blog V4

Nu, met de aankondiging van RTL-SDR Blog V4, was ik natuurlijk geïnteresseerd in de veranderingen. De fabrikant geeft een foto van de binnenkant. En wat meteen opvalt, is de HF upconverter. Je kunt zelfs zien dat de bekende mixer SA612 wordt gebruikt. Mijn eerste gedachte was dat dit IC ook niet oneindig overbelastbaar is. Aan de andere kant, ze zouden het niet geïnstalleerd hebben als er geen verbeteringen mogelijk waren. En op andere punten op het board kun je duidelijk zien dat er moeite is gedaan om stoorsignalen te minimaliseren. Des te nieuwsgieriger was ik naar de test onder echte omstandigheden.
 

Betere ontvangst tot 1 GHz

De eerste test was erg positief. Eerst probeerde ik het op FM en behaalde de gebruikelijke goede resultaten. Er zijn verschillende instellingen voor de bemonsteringsfrequentie, van 0,25 MSPS tot 3,2 MSPS. Hoe hoger de bemonsteringsfrequentie, hoe groter het gelijktijdig zichtbare spectrum in de spectrumweergave. Aan de andere kant is het gemakkelijker om precies op een zender af te stemmen als je een iets kleiner bereik kiest. En sommige instellingen veroorzaken meer interferentie, die zich meestal voordoet in de vorm van talrijke pieken. Je moet dus testen welke instellingen de beste ontvangst geven. Dit geldt ook voor hogere frequenties, zoals de hogere amateurradiobanden. Over het algemeen is de ontvangst tot 1 GHz aanzienlijk beter dan met V3.

Kortegolf met de RTL-SDR Blog V4

En nu komt de test op de kortegolf: In tegenstelling tot V3 blijft de bemonsteringsmodus ongewijzigd op Quadrature Sampling. De ontvanger herkent automatisch wanneer hij de upconverter moet inschakelen. Voor de gebruiker betekent dit dat hij continu kan afstemmen van nul tot 1000 MHz.
 

 

Een eerste poging in de 19-meterband toont een kristalheldere ontvangst van een zender in Turkije op 15350 kHz. Er zijn ook talloze zwakkere zenders zichtbaar, maar geen stoorsignalen. Blijkbaar is er geen overbelasting en zijn er geen fantoomsignalen. Als ik de RF-versterking opvoer, neemt de achtergrondruis toe evenals de nuttige signalen, maar er komen geen nieuwe signalen bij. Dit bewijst dat de RTL-SDR Blog V4 bestand is tegen overbelasting.

 

De 40 m-band

Een test in de 40 m amateurband toont de zwakke signalen die typisch zijn voor de middag, maar alleen signalen die daar thuishoren. Een SSB-zender uit Italië was duidelijk te ontvangen. In het watervaldiagram zie je ook veel CW-zenders en het FT8-gebied. De ontvangstkwaliteit is vergelijkbaar met typische radioamateur devices of de Elektor SDR Shield. De 40 m-band is veel drukker rond 18.00 uur. Ook in deze situatie vertoont de RTL-SDR Blog V4 geen tekenen van overbelasting.
 

FT8 Zenders

De hogere kortegolfbanden, waar mijn andere ontvangers moeite mee hebben, zijn ook interessant. Op 10 m waren enkele CW-zenders hoorbaar. En voor het eerst kon ik de 50 MHz-band scannen. In de 20 m-band werden radiobakens ontvangen op 14100 kHz en in de 15 m-band kon ik talrijke FT8-verbindingen volgen op 21074 kHz.
 

WSJT-X werd gebruikt om FT8-signalen te ontvangen. Het audiosignaal moest worden omgeleid van de luidspreker naar een virtuele audiokabel, waarvan de uitgang uitkomt op WSJT-X.
 

DRM

Bij toeval vond ik tijdens het scannen van de kortegolf een van de laatste, overgebleven DRM-zenders, herkenbaar aan een 10 kHz brede schijnbare ruisband. Het was Radio Koeweit. Ook hier hielp de virtuele audiokabel om het signaal door te geven aan de DRM-decoder DREAM.

 

Middengolf

Later op de avond testte ik ook de middengolf, gewoon met de kortegolfantenne direct op de ingang. Ik kon zelfs duidelijk talrijke Europese zenders ontvangen. Het feit dat het zo goed werkt, zelfs zonder preselector, is nog een indicatie van de weerstand van de ontvanger tegen grote signalen. De RTL-SDR Blog V4 zorgt hier voor een aanzienlijke verbetering!

Vertaling: Willem den Hollander